Foto door: DAN Europe staff
Hoofdartikelen

Praten onderwater

Om veiligheidsredenen, maar ook om meer plezier te hebben, communiceren we onderwater en delen we details en info. Onze wens kan zijn om een signaal te geven dat er een dolfijn voorbijkomt, of dat we willen opstijgen, of dat we de ’50 bar’ grens bereikt hebben. En hoe kunnen we dat doen met een ademautomaat in onze mond?       

Sommige duikpro’s gebruiken een zogenaamd ‘volgelaatsmasker’. Dit zijn speciale masker die over de mond heengaan, waardoor de lippen bevrijd zijn van het vasthouden van het mondstuk van de automaat. Sommige hebben zelfs een microfoon en een zender plus een koptelefoon die het je mogelijk maakt onderwater te horen, maar dit is geen gebruikelijke of gemakkelijke oplossing. De meeste duikers communiceren heel goed onderwater door gewoon handgebaren te gebruiken.

We gebruiken een soort gebarentaal die, als hij creatief gebruikt wordt, ontzettend effectief en leuk kan zijn. Er zijn uiteenlopende gebaren en we geven er hier maar een paar om je een idee te geven van hoe het werkt.

Het eerste handsignaal dat duikers leren is het OK-teken, wat betekent: alles is in orde. Om het OK-teken te geven, maak je een cirkeltje met je wijsvinger en duim.

Het tegenovergestelde van het OK-teken is het handsignaal voor ‘Er is iets niet in orde’.  Dit wordt gemaakt door de hand te openen met de palm naar beneden wijzend en de vingers uitgestrekt en de hand dan bij de pols heen en weer te bewegen. Nadat het Er is iets niet in orde signaal is gegeven, moet de duiker uitleggen waar het probleem zit door met de wijsvinger ernaar te wijzen, bijvoorbeeld naar het oor als het ongemak daar zit.

Het handsignaal waar de meeste discussies en misverstanden over ontstaan is het ‘Naar boven’ signaal. Strek je duim naar boven, zoals in het Facebook 'like' symbool. Beginnende duikers raken daar vaak door in verwarring. Zorg ervoor dat je dit signaal op de juiste wijze met je buddy of instructeur toepast anders zou je jezelf weleens weer in de boot terug kunnen vinden, zelfs als je een geweldige tijd onderwater had!

‘Omlaag’ is daarentegen precies zoals het 'dislike' symbool, wat gemaakt wordt met de duim naar beneden wijzend. Verwar in dit geval de onderwaterwereld dan ook niet met de sociale media…

‘Langzaamaan’ en ‘STOP’ zijn dezelfde signalen die je in het verkeer gebruikt als je een andere chauffeur vraagt om langzaam te rijden of te stoppen.

Als er iets is waar je naar wilt laten kijken, raak dan het glasdeel van je duikbril aan met je wijs- en middelvinger in een V-vorm: dit signaal betekent ‘Kijk’, maar net als wanneer je het signaal ‘Er is iets niet in orde’ geeft, moet je het daarna aanwijzen, of het nu om een waterdier of een uitrustingsstuk gaat.

Er bestaan ook handgebaren om de aanwezigheid van bepaalde zeedieren aan te geven. Als je de ene hand op de andere legt en met je duimen beweegt, geef je het signaal voor schildpad; als je doet alsof je een blikje opent, kan dat betekenen dat er een tonijn in de buurt is en als je twee vingers als de antennetjes van een slak beweegt, heb je een zeenaaktslak gezien.

Het haaiensignaal wordt gevormd door je hand rechtop op je voorhoofd te houden, net als een vin die door het wateroppervlak snijdt. Voor een zeebaars breng je je hand Aan de zijkant van het gezicht en doe je hem open en dicht, waarbij je de beweging van de enorme kieuwen van een zeebaars nadoet. 

En wat nu als de duiker met wie je wilt communiceren niet in jouw richting kijkt? Er bestaan een heleboel manieren om de aandacht van een duiker tijdens een duik te trekken. De meest gebruikelijke is om met een metalen voorwerp op je duikfles te slaan. Scherpe of ratelende geluiden planten zich goed onderwater voort en kunnen op afstand gehoord worden. Sommige duikers kiezen voor een plastic bal die met een elastiek aan de duikfles bevestigd is om een kloppend geluid te maken; anderen gebruiken ‘shakers’ wat kleine, metalen buisjes zijn met ratelende metalen balletjes erin. Er bestaan ook akoestische apparaatjes die door lucht uit de duikfles werken en die heel goed onderwater gehoord kunnen worden en een luid, kwakend geluid maken.

En ‘s nachts? ’s Nachts gebruiken duikers onderwaterlampen. Je kunt gewoon met je lamp op je hand schijnen om een signaal aan je buddy te geven als hij dichtbij is. Maar van een afstandje, of als je een signaal aan een groep duikers moet geven, kun je je licht gebruiken om verschillende vormen te maken: trek een cirkel om het OK-teken te geven of beweeg het licht horizontaal om een probleem aan te geven.

Duikers kunnen een fluitje of een ander akoestische apparaatje bij zich hebben om zelfs vanaf een grote afstand van hun aanwezigheid blijk te geven. Er bestaan ook oppervlaktesignalen. Die zijn meestal nodig om vanaf een afstand met de boot of de kust te communiceren, dus gebruiken duikers hun armen en niet alleen maar hun vingers.

In dat geval wordt het OK-teken gegeven door middel van een cirkel met beide armen boven je hoofd of met alleen maar een arm als je met je andere hand iets vasthebt.

En als laatste moet je als je duiker bent, niet je tante op de boot of aan de kust begroeten door wil d met je armen te zwaaien. Wat jij als een onschuldig gebaar bedoeld hebt, kan algemene paniek veroorzaken. Vergeet niet dat voor duikers het zwaaien met armen betekent: ‘Help!!!’


In het leven zijn we gewend een dagboek bij te houden waarin we de meest belangrijke gebeurtenissen opschrijven. Iedere duiker heeft een persoonlijk dagboek, logboek genaamd, waarin hij/zij iedere duik opschrijft. Je kunt de volgende pagina’s gebruiken om je eerste logboek te beginnen en iedere keer dat je jezelf onder het oppervlak van de zee bevindt, vast te leggen.

Download artikel

Gerelateerde artikelen

Hoofdartikelen

Is freediving een extreme sport?

Toen de Olympische en Paralympische Spelen van 2024 in volle gang waren, merkte ik dat ik de diverse veelheid aan sporten die zo vlekkeloos op...

29 oktober 2024
Hoofdartikelen

De top 5 redenen waarom claims op duikverzekeringen worden afgewezen

Als het gaat om verzekeringspolissen, is niets frustrerender dan dat een claim wordt afgewezen. Want wat heb je tenslotte aan een verzekering die je kosten...

08 augustus 2024
Hoofdartikelen

Inzicht in duikongevallen: het jaarverslag

Er kunnen zich bij elke menselijke activiteit ongelukken voordoen. In een kantoor kan een niet goed vastgezette plank het enige, dodelijke gevaar zijn. Bij het...

08 juli 2024

Duik als eerste in de
nieuwste verhalen.

Meld je aan voor de
Alert Diver-nieuwsbrief.