Bezpieczeństwo

Automaty oddechowe: oznaczenie CE i gwarancja

Jako nurkowie chcemy oddychać jak najbardziej komfortowo i mieć pewność, że nasz automat dostarcza nam wystarczającą ilość gazu oddechowego podczas nurkowania. Aby pomóc nam w zakupie niezawodnego automatu, producenci w Europie muszą przestrzegać wymagań prawnych, które mówią, że automaty nurkowe muszą być testowane i otrzymać oznaczenie CE zgodnie z europejską normą EN250. Norma ta definiuje minimalne wymagania techniczne dla automatu do nurkowania rekreacyjnego, a jej aktualną wersją jest EN250:2014.

CE nie oznacza jednak, że wszystkie automaty z tym oznaczeniem są takie same. CE świadczy o tym, że automat spełnia minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa dla sprzętu do oddychania pod wodą określone przez normę EN250. Wydajność poszczególnych automatów może się różnić w zależności od ich budowy oraz temperatury wody i głębokości nurkowania.

Co oznacza CE?

Jeśli automat posiada oznaczenie CE zgodnie z normą EN250:2014 znaczy to, że „automat” (czyli zestaw składający się z pierwszego stopnia z jednym drugim stopniem) może być używany do głębokości 50 metrów w wodzie o temperaturze nawet 4°C. Automat przeszedł testy, które mają zapewnić, że będzie on prawidłowo działać na tej głębokości i nie wzbudzi się. Możesz również znaleźć oznaczenia automatów EN250>10°C, co oznacza, że zostały one zatwierdzone do używania wyłącznie w wodzie o temperaturze powyżej 10°C.

Jeżeli automat jest używany przez dwóch nurków, którzy oddychają z niego w tym samym momencie (z głównego automatu i z octopusa), zwiększa się ilość gazu przepływającego przez pierwszy stopień. Dlatego pierwszy stopień z dwoma drugimi stopniami musi przejść dodatkowe testy, aby zapewnić mu efektywne działanie. Kiedy pierwszy stopień zostanie zatwierdzony do wykorzystania z dwoma drugimi stopniami, oznaczenie będzie miało literę A (od „alternatywne źródło gazu”) po EN250.

Należy jednak pamiętać, że testy używania automatu przez dwóch nurków jednocześnie są przeprowadzane do maksymalnej głębokości 30 metrów. Automaty, które mogą być stosowane w wodzie o temperaturze niższej niż 4°C mają oznaczenie EN250A, a jeżeli ich używanie jest ograniczone do wody o temperaturze ponad 10°C, będą miały oznaczenie EN250A>10°C. Jeżeli nurek planuje głębsze nurkowanie, być może będzie musiał przykręcić do butli dwa oddzielne, kompletne zestawy automatów (jeżeli nurkuje z jedną butlą).

Zmiany konfiguracji

Wielu nurków kupuje automat, a potem dodaje do niego octopus lub decyduje się zmienić wąż (np. na wąż z oplotem lub o innej długości). Trzeba jednak zdać sobie sprawę, że dołączenie innego drugiego stopnia lub węża może wpłynąć na wydajność całego automatu (niezależnie od tego, czy każdy z dodanych elementów ma oznaczenie CE). Producent jest odpowiedzialny za to, żeby automat działał bez zarzutu, dlatego jeżeli wprowadzasz jakiekolwiek modyfikacje, zawsze przestrzegaj instrukcji. Nieautoryzowane zmiany mogą doprowadzić do tego, że podczas nurkowania automat będzie przekraczać zatwierdzony zakres wydajności i spowodować utratę gwarancji.

Przykładem jest połączenie drugiego stopnia o wysokiej wydajności z nieodciążonym pierwszym stopniem. Może to spowodować natychmiastowy spadek ciśnienia, co zwiększy opory oddechowe potencjalnie do poziomu przekraczającego wymagania normy EN250 i może doprowadzić do poważnych problemów. Dlatego producenci sprzętu udostępniają listę indywidualnych elementów (np. pierwsze stopnie, drugie stopnie i węże) oraz dodatków (np. octopus), które mają certyfikat świadczący o tym, że ich używanie razem jest bezpieczne.

Ze względu na kwestie bezpieczeństwa i odpowiedzialności cywilnej podczas wypożyczania sprzętu nurkowego przez centrum nurkowe, zawsze należy upewnić się, że wszystkie konfiguracje automatów mają certyfikat i są zatwierdzone przez producenta. Producenci mogą czasami pójść o krok dalej i zabronić używania części zamiennych, które nie są oryginalne lub nie zostały zatwierdzone, np. o-ringów czy smarów. Często operatorzy nurkowi mają zapas o-ringów i smarów do pierwszego stopnia automatu (zazwyczaj nieokreślonej firmy). Ponieważ używanie nieoryginalnych lub niezatwierdzonych części zamiennych może doprowadzić do poważnych problemów z bezpieczeństwem, a nawet unieważnienia oznaczenia CE lub gwarancji, producenci często oświadczają, że tylko ich autoryzowani przedstawiciele, centra serwisowe i wykwalifikowani technicy mogą dokonywać zmian w ich zestawach automatów oraz że należy używać wyłącznie zatwierdzonych części lub smarów.

---

Specjalne podziękowania dla Scubapro za ich informacje na temat oznaczeń CE w automatach nurkowych.

---

O autorze

Guy Thomas jest doświadczonym instruktorem nurkowania i instruktorem trenerem pierwszej pomocy (First Aid Instructor Trainer). Pracuje na pełen etat jako Dyrektor ds. Programów Bezpieczeństwa w DAN Europe, gdzie jest odpowiedzialny za rozwój i wdrażanie inicjatyw bezpieczeństwa DAN Europe. Jest również członkiem specjalnej grupy ratowniczej włoskiego czerwonego krzyża i pracuje jako ratownik-pływak (Rescue Siwmmer) i medyk nurkowy (Diver Medic) na pokładzie helikoptera SAR w policji włoskiej.

---

Tłumacz: Agnieszka Kostera-Kosterzewska